ปัญหาการปฏิบัติพระกรรมฐาน
หลวงพ่อ จิตก็ไปอยู่ที่นิพพาน
ผู้ถาม จิตมีนิพพานเป็นอารมณ์ใช่ไหมครับ
หลวงพ่อ จิตเกาะที่นิพพาน จิตก็มีนิพพานเป็นอารมณ์
ผู้ถาม แค่นี้แหละ ผมสงสัยมาหลายปีแล้ว
หลวงพ่อ โธ่เอ๋ย...
ผู้ถาม เขาบอกว่าจิตมีลักษณะ ๔ ประการครับหลวงพ่อ
๑. มันไปได้ไกล
๒. มันไม่มีรูปร่าง
๓. มันคิดได้ทีละอารมณ์
๔. มันอาศัยอยู่ใน...ตอนนี้จำไม่ได้เสียแล้ว ผมยังไม่เข้าใจ
หลวงพ่อ มัวคิดอย่างนี้มันก็แค่ปากขุมนรก
ผู้ถาม ขยับหน่อยไม่ได้หรือครับ
หลวงพ่อ ขยับให้ลงน่ะซิ
ผู้ถาม ผมนั่งคิดมาหลายปีแล้วครับไม่เข้าใจ
หลวงพ่อ มันจะคิดได้อย่างไร มันไม่ใช่เรื่องของคนคิด
ผู้ถาม เป็นอันว่าไม่ควรคิดนะครับ แต่ก็มีเรื่องที่ผมสงสัยอีกครับหลวงพ่อ คือว่าเวลานี้ชาวพุทธทั้งหลายเขาศึกษาปริยัติกันจนได้เปรียญ ๘ ประโยคบ้าง ๙ ประโยคบ้าง แล้วก็ศึกษาในมหาวิทยาลัยถึง ๒ มหาวิทยาลัย อย่างนี้จะมีความเข้าใจเรื่องของจิตเรื่องนิพพานจริงไหมครับ...?
หลวงพ่อ ยัดตะพึด ไม่ถ่าย อย่างนี้ไม่มีทางรู้จริง อาศัยปริยัติการศึกษา อ่านหนังสือเท่าไรมันก็ไม่เข้าใจจริง เปรียญอะไรก็ตามเถอะ เอาแค่เรื่องฌาน ปฐมฌานมีองค์ ๕ มี วิตก วิจาร ปิติ สุข เอกัคคตารมณ์ ถ้าปฏิบัติจริงๆ แค่นี้ก็ตายแล้ว ไม่รู้แล้ว เสร็จ หรือถ้าเป็นนักปฏิบัติเองได้ขั้นฌานโลกีย์ ปฏิบัติได้ถึงสมาบัติ ๘ ก็ดี ได้อภิญญา ๕ ก็ดี หรือ ๒ ใน ๓ ของวิชชาสามก็ดี ก็ยังไม่รู้เรื่องของนิพพาน ยังตาบอดอยู่นั่นแหละ อย่างน้อยที่สุดต้องตัดสังโยชน์ ๓ ให้ได้นั่นแหละ จึงจะเข้าใจเรื่องนิพพาน
(หลวงพ่อตอบปัญหาธรรม ฉบับพิเศษ เล่ม ๒ หน้า ๗๘-๗๙)
